بررسی تأثیر پایگاه اجتماعی ـ سیاسی امرای نظامی سلجوقی در گرایش‌های سیاسی امرا

Authors

Abstract:

سلجوقیان که نظام قبیله‌ای داشتند و از رسوم و سنت‌های قبیله‌ای پیروی می‌کردند، در آغاز در امور نظامی نیز ساخت قبیله‌ای داشتند. سلاجقه در جایگاه جدید خود در مقام حاکمان قلمروی وسیع مجبور به استفاده از عناصر و امرای نظامی از دیگر قوم‌ها بودند که این امر به اختلاط قومی در داخل سپاه ثابتی منجر می‌شد که بنا به نیازها و ضرورت‌ها تشکیل داده بودند. روند سازماندهی عناصر نظامی در بافت سپاه سلجوقیان و به دنبال آن جای‌گیری این عناصر در ساختارهای سیاسی و اداری، به حضور آنان در عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی جدید منتهی می‌شد و پایگاه سیاسی و اجتماعی را برای امرا در پی داشت. جای‌یابی در این ساختارها و عرصه‌ها موجب جهت‌یابی‌ها و جهت‌گیری‌هایی به منظور کسب حداکثر منافع می‌شد. نوشتار حاضر درصدد بررسی تأثیر پایگاه اجتماعی و سیاسی کسب‌شده در حکومت سلجوقی از سوی امرای نظامی در گرایش‌ مرکزگرایی یا مرکزگریزی آن‌هاست. به همین منظور ابتدا به شناسایی پایگاه امرای نظامی پرداخته شده است که جای‌یابی امرای نظامی با پایگاه‌های قومی مختلف چون ترکمن، ترک، عرب، و ایرانی را در گروه‌بندی‌های موجود از امرای نظامی در ساختار حکومت شامل امرای اقطاع‌دار، امرای درباری، و امرای سرگردان نشان می‌دهد. قرارگرفتن در این گروه‌بندی‌ها پایگاهی سیاسی برای این عناصر قدرت درپی داشت که خود پایگاه اجتماعی را موجب می‌شد. قرارگرفتن امرای نظامی در این چهارچوب‌ها گرایش‌هایی را همچون مرکزگرایی و مرکزگریزی درپی داشت که در روند سیاسی و اجتماعی جامعه نیز مؤثر بود. با قدرت‌گیری امرای نظامی در این چهارچوب‌ها و شکل‌گیری ارتباط‌های اجتماعی با جامعۀ تحت تسلط‌شان، حوزه‌های مستقل قدرت شکل می‌گرفت که حکومت سلجوقی را دچار ضعف و زمینۀ ازهم ‌پاشیدگی سلجوقیان را فراهم می‌کرد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی تأثیر پایگاه اجتماعی ـ سیاسی امرای نظامی سلجوقی در گرایش های سیاسی امرا

سلجوقیان که نظام قبیله ای داشتند و از رسوم و سنت های قبیله ای پیروی می کردند، در آغاز در امور نظامی نیز ساخت قبیله ای داشتند. سلاجقه در جایگاه جدید خود در مقام حاکمان قلمروی وسیع مجبور به استفاده از عناصر و امرای نظامی از دیگر قوم ها بودند که این امر به اختلاط قومی در داخل سپاه ثابتی منجر می شد که بنا به نیازها و ضرورت ها تشکیل داده بودند. روند سازماندهی عناصر نظامی در بافت سپاه سلجوقیان و به د...

full text

بررسی تأثیر پایگاه اجتماعی ـ سیاسی امرای نظامی سلجوقی در گرایش های سیاسی امرا

سلجوقیان که نظام قبیله ای داشتند و از رسوم و سنت های قبیله ای پیروی می کردند، در آغاز در امور نظامی نیز ساخت قبیله ای داشتند. سلاجقه در جایگاه جدید خود در مقام حاکمان قلمروی وسیع مجبور به استفاده از عناصر و امرای نظامی از دیگر قوم ها بودند که این امر به اختلاط قومی در داخل سپاه ثابتی منجر می شد که بنا به نیازها و ضرورت ها تشکیل داده بودند. روند سازماندهی عناصر نظامی در بافت سپاه سلجوقیان و به د...

full text

غزوهی تبوک، حرکتی نظامی یا تدبیری اجتماعی ـ سیاسی

  غزوه ‌ی تبوک در نهمین سال از هجرت پیامبر (ص) و مصادف با زمانی رخ داد که اسلام سراسر جزیره ‌ العرب را در ‌ برگرفته بود و شبه ‌ جزیره در حال کسب بزرگ ‌ ترین تجربه ‌ ی سیاسی خود بود. در این دوره، مردمی که فهم سیاسی ‌ شان درحد پذیرش نظام ‌ های پدرسالارانه بود، در پرتو اسلام به سمت تشکیل امت اسلامی و حکومت متمرکز پیش ‌ می ‌ رفتند و به ‌ لحاظ اجتماعی دوره ‌ ای متفاوت را تجربه می ‌ کردند. در چنین شر...

full text

بازبینی طیف گرایشهای سیاسی

نوشتة حاضر مقاله تحلیلی- توصیفی است که گرایش گروههای سیاسی پنجگانة رادیکال‘ لیبرال‘ میانه رو‘ محافظه کار و واپسگرا را بررسی می کند تا شناخت روشنی از موقعیت سیاسی آنها و نیز از مفاهیم دگرگونی سیاسی و ارزشهای سیاسی در ارتباط با آن گروهها عرضه نماید. نویسنده متذکر می شود که رادیکالها از وضع موجود کاملاً ناراضی اند ودر نتیجه خواهان دگرگونی فوری و کامل نظم موجود هستند؛ میانه روها وضع موجود را می پذی...

full text

نقش امرای اویراتی در مناسبات ‌سیاسی ایلخانان

اقوام‌ اویرات از جمله قبایلی بودند که با حضور در ساختار نظامی حکومت ‌چنگیز با وی پیمان دوستی بسته و ‌به پشتوانة اعتبار نسب و رابطة خویشاوندی توانستند در مناسبات ‌سیاسی ایلخانان نقش مهمی ایفا کنند. این مقاله بر آن است تا نشان دهد نقش امرای‌ اویراتی در مناسبات ‌سیاسی با ایلخانان چه بود؟ دستاوردها نشان می‌دهد دوره نخست اویرات‌ها از طریق ائتلاف با اولوس چنگیز و ازدواج با اوروغ او، به‌ویژه دختران وی...

full text

صف‌بندی‌های سیاسی ـ اجتماعی در ایران

«بازار» در جوامع اسلامی و به ویژه شیعی مذهب، ارتباط نزدیکی با محافل دینی از قبیل حوزه‌های علمیه، مساجد و هیأت‌های مذهبی داشته است. این نزدیکی و آمیختگی تنها به همجواری کالبدی بازار و مسجد منحصر نمی‌شد، بلکه فراتر از آن، نوعی همبستگی و پیوند را میان بازاریان و روحانیون در صف‌بندی‌های اجتماعی ـ سیاسی تشکیل می‌داد. بسیاری از تحلیل‌گران داخلی و خارجی که دربارة مناسبات میان اقشار مختلف جوامع شیعی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 2  issue 1

pages  111- 136

publication date 2013-09-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023